مکانیزاسیون کشاورزی به عنوان یک رویکرد اساسی در تولید محصولات کشاورزی مطرح می ­باشد و اهدافی نظیر انجام به موقع عملیات کشاورزی، کاهش هزینه ­های تولید، کاهش سختی کار، مدیریت مصرف نهاده­ عملیات های کشاورزی، ایجاد جذابیت در فعالیت ­های کشاورزی، ارتقاء کمی و کیفی تولید و اصولاً موجبات اقتصادی نمودن تولید انبوه محصولات کشاورزی را فراهم می­ سازد. مکانیزاسیون یکی از راه ­های گذر از کشاورزی سنتی و خود معیشتی به کشاورزی پایدار است و مسلماً با گذر زمان و محدودیت در منابع، نهاده ­ها و عوامل تولید و افزایش روز افزون جمعیت، نقش و جایگاه مکانیزاسیون از نمود بیشتری برخوردار می­ گردد و می­ بایست با دیدی وسیع و فراتر از یک نهاده به مکانیزاسیون نگریست چرا که به کمک آن می­ توان ضمن مدیریت نهاده­ های بذر، کود و سم و حتی مدیریت آب و خاک اقدام به تولید پایدار و اقتصادی نمود. امروزه با توجه به اهمیت تولید و عملکرد محصولات کشاورزی همواره این سؤال ها مطرح است که سهم مکانیزاسیون کشاورزی در تولید چیست؟ و چه سهمی از تولید بر عهده مکانیزاسیون است؟ وضعیت ایران در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی چگونه است؟ البته به عنوان مثال، نبود یک ماشین سم­پاش و مدیریت عملیات سم­پاشی در مرحله ­ای که محصول دچار هجوم آفات و بیماری­ ها است می­ تواند نقش بسیار مهمی در حفظ کل تولید داشته باشد و یا اینکه بدون مکانیزاسیون امکان انجام مناسب و به موقع عملیات خاک ورزی در سطوح وسیع میسر نیست

تعریف مکانیزاسیون کشاورزی

مکانیزاسیون به مفهوم کاربرد ماشین در فرآیند تولید محصولات کشاورزی در جهت کاهش هزینه تولید، انجام به موقع عملیات کشاورزی، کاهش هزینه ­های کارگری، مدیریت مصرف نهاده­ ها است که در نهایت منجربه ارتقاء بهره وری و افزایش کمی و کیفی تولید می­ شود. مهم ترین شاخص های بهروه وری در مکانیزسیون عبارتند از:

• مدیریت مصرف نهاده ­ها به درستی انجام می­شود.

 مثلا اگر با یک سم پاشی خوب به مبارزه با علف­ ها بپردازید میزان مصرف سم را می توان مدیریت کرد.

• انجام به موقع عملیات و اقدامات را مقدر می ­کند.

 مثلاً شما می­ خواهید گندم خوزستان را برداشت کنید و هواشناسی گفته هفته دیگر بارندگی است اگر کمباین نداشته باشید تا به موقع برداشت کنید باعث می­ شود که این گندم­ ها به جهت خشک شدن و ریزش باران از بین برود و امکان برداشت آن میسر نشود.

• هزینه تولید را کاهش می ­دهد.

به طور مثال در کشور اگر بخواهیم با دست کشت و کار برنج انجام بدهیم، هزینه تولید خیلی بالا می رود،  ولی وقتی با ماشین نشاء این کار را انجام می­ شود، هم هزینه کارگری پایین می­ آید و هم کشاورز دیگر در گل فرو نمی ­رود که پیر و فرسوده شود.

نقش مکانیزاسیون در افزایش تولید

نقش مکانیزاسیون در افزایش تولید محصولات کشاورزی و بهره وری تقریباً 35 درصداست که ناشی از حضور ماشین در فرآیند تولید است. ماشین نقش 50 تا 60 درصد میانگین در کاهش هزینه­ های تولید را دارد. نقش مکانیزاسیون در حوزه تولید و پایداری کشاورزی بسیار تاثیرگذار است. و امیدوار هستیم که روش­ های نوین توسعه کشاورزی حفاظتی و حفظ بقایا، عدم به هم زدن خاک و روش ­هایی که در دنیا نوین هستند در کشور ما رشد و توسعه یابد

اهمیت مکانیزاسیون کشاورزی در جامعه

افزایش و رشد روز افزون جمعیت در جهان اهمیت کشاورزی را بیش از گذشته برای تمام جوامع بشری مشخص می کند. اولین و مهمترین نیاز هر انسان نیازهای غذایی اوست. حال این نیاز به صورت مستقیم و غیر مستقیم با کشاورزی در ارتباط است. یکی از رشته های موجود در کشاورزی مکانیزاسیون است. مکانیزاسیون در ایران از اهمیت فوق العاده ای بدلیل سطح وسیع زیر کشت ارقام مختلف برخوردار است.

با نگاهی به سرفصل درس ها و با توجه به کیفیت و کمیت آن ها مشخص می شود که داوطلب باید از توان و دانش بالا در زمینه های ریاضی و فیزیک و مدیریت و قدرت جسمانی مناسب برخوردار باشد و نیز باید توان تجزیه و تحلیل قدرت تجسم و دقت کافی در مسائل آماری را دارا باشد. شایان ذکر است که بسیاری از کارهای صحرایی و کارگاهی و طرح های عملی در خارج از محیط های شهری است و فعالیت نسبتا زیادی را می طلبد.

مراکز مختلفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در فعالیت های کشاورزی نقش دارند که هر یک به تناسب نوع فعالیت خود برای رفع نیازهای مربوطه به جذب فارغ التحصیلان این رشته اقدام می نمایند. وزارتخانه های کشاورزی جهادسازندگی آموزش و پرورش و فرهنگ و آموزش عالی به صورت گشترده تر و سایر وزارتخانه ها اداره ها و سازمان ها و مدراکز دولتی و خصوصی نظیر بانک های کشاورزی مجتمع های کشت و صنعت تعاونی های تولید شرکت های سهامی زراعی یا مهندس زراعی و ... به صورت غیر مستقیم برای انجام کارهای فنی و مکانیزه ی خود اعم از طرح و محاسبه اجرا و نظارت بر اجرای طرح های ماشینی کردن کشاورزی نیاز به استخدام تعداد کثیری از فارغ التحصیلان در رشته ی مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی دارند.

تعداد واحدهای درسی که دانشجو باید در دوره ی کارشناسی مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی بگذراند ۱۳۶ واحد است که تعداد ۲۱ واحد آن دروس عمومی ۱۸ واحد دروس علوم پایه و ۸۷ واحد دروس اصلی کشاورزی است و تعداد ۱۰ واحد از ۱۳۶ واحد به عنوان دروس اختیاری در نظر گرفته می شود که توسط خود دانشجو انتخاب می گردد.

 

    

اصول نصب و بکار گیری مانیتور محصول

کشاورزی دقیق، چشم اندازی از کشاورزی آینده است که در این زمینه ماهواره ها، سنسور ها، نقشه ها و داده های حاصل از دور سنجی،‌ به کمک کشاورز آمده و دقت عمل او را بالاتر می برند.

مانیتور های محصول _بعنوان یکی از عناصر کشاورزی دقیق_ پیشرفت تازه ای در ماشین آلات کشاورزی می باشند که به تولید کنندگان دانه این اجازه را می دهند که تأثیرات آب و هوا ، ویژگی های خاک و مدیریت را بر تولید محصول، تعیین نمایند که اولین گام منطقی برای کسانی است که می خواهند به مدیریت زراعی "سایت – ویژه"[1][2] یا "کشاورزی دقیق" بپردازند. دقت این دستگاهها، بستگی دارد به نصب، کالیبره نمودن و بهره گیری درست از آنها. بنابراین، لازم است که تولیدکنندگان دانه چگونگی کارکرد مانیتور محصول را بدانند تا بتوانند تولید خود را اقتصادی تر نمایند.

مانیتور محصول این قابلیت را دارد که تغییرات عملکرد محصول یک مزرعه را با کمک GPS تعیین نماید. در صورتیکه تغییرات زیاد باشد، کشاورز می تواند بدنبال دلیل هایی از قبیل امراض یا فقدان مادۀ غذایی داخل خاک باشد و سپس می تواند، مزرعۀ خود را بصورت "سایت- ویژه" مدیریت نماید.

در کشاورزی دقیق، داده های حاصل از زمین (که توسط سنسورهای مختلفی که بر روی ادوات کشاورزی نصب گردیده اند) با مشخصات محل داده (که توسط GPS تعیین می شود) و زمان ورود داده، در مانیتور محصول ترکیب می شود و اطلاعات حاصله به سیستم GIS داده شده تا نقشه های محصول بصورت سایت_ویژه در آیند. این نقشه ها مدیران مزرعه را قادر می سازد که تصمیمات مدیریتی خود را با توجه به شرایط موجود در هر سایت –که سایت کوچکترین بخش مدیریتی مزرعه است_ اتخاذ کرده و بهترین اقدامات را با توجه به این شرایط  به مرحلۀ اجرا در آورند.

این متن، گرد آوری شده ای است از منابع مختلف که هدف از آن، آشنایی با ساختار یک مانیتور محصول و کشاورزی دقیق است.

رویدادهای مهم و روند تحولات مؤثر در توسعه مکانیزاسیون کشاورزی ایران

دهه اول (1310-1301)

ورود دو دستگاه تراکتور چرخ زنجیری به بوشهر در سال  1303

ورود یکدستگاه تراکتور به مدرسه عالی فلاحت (1308)

دهه دوم (1320-1311)

توسعه مکانیزاسیون از طریق کارخانجات قند کرج- ورامین- شازند اراک

ایجاد بانک فلاحتی و صنعتی ایران

تشکیل شرکت شیار

تدوین و اجرای طرح مکانیزاسیون کشاورزی

دهه سوم(1330-1321)

تشکیل وزارت کشاورزی (1320)

تشکیل صندوق کشاورزی روستائی

تشکیل شرکتهای مکانیزاسیون شیار و ایجاد تنوع مارک و مدل ماشینهای کشاورزی

دهه چهارم (1340-1331)

تشکیل بنگاه توسعه ماشینهای کشاورزی (1330)

تأسیس اداره کل مهندسی زراعی (1333)

دهه پنجم (1350-1341)

اجرای قانون اصلاحات اراضی (1341)

ایجاد بانک توسعه کشاورزی ایران که شرکتهای مختلفی را شامل می‏شد از جمله شرکت سهامی ماشینهای فلاحتی بمنظور واردکردن ماشینهای کشاورزی و خدمات پس از فروش آن و دیگری شرکت سهامی آبیاری ایران بمنظور تهیه وسایل و پمپ‏های آبیاری و موتورآلات آن

ایجاد اولین کارخانه تراکتورسازی ایران (1345)

ایجاد شرکتهای سهامی زراعی، تعاونی‏های تولید و کشت و صنعت‏ها

ایجاد مرکز بررسی و آزمون ماشینها و ادوات کشاورزی (1346)

دهه ششم (1350-1351)

تولید سالیانه ده هزار دستگاه تراکتور رومانی

ایجاد کارخانه تراکتورسازی مسی فرگوسن بمنظور تغییر تکنولوژی و افزایش تولید تراکتور

دهه هفتم (1370-1361)

تولید، تأمین و توزیع تراکتور به صورت انبوه ‍] توزیع بیش از 120000 دستگاه طی سالهای (64-61)[

اجرای طرح محوری گندم بمنظور توسعه مکانیزاسیون و افزایش عملکرد

ایجاد تعداد زیادی کارگاه و واحدهای تولیدکننده ادوات کشاورزی در کشور و رفع نیازهای متداول در حد خودکفائی

دهه هشتم (1380-1371)

اجرای طرحهای زیربنائی آب و خاک و یکپارچه سازی

ایجاد معاونت فنی و تکنولوژی، دفتر بررسی سازواری و توسعه تکنولوژی

اجرای طرحهای آبیاری تحت فشار

ایجاد مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در قالب معاونت فنی و زیربنائی (1375)

افزایش بی رویه قیمت ماشینهای کشاورزی در اجرای سیاستهای تعدیل اقتصادی

احداث کارگاههای آزمون ماشینها و ادوات کشاورزی و  اقدام در جهت تجهیز آن با پیشرفته ترین ابزار آزمون

معرفی و توسعه ادوات جدید کشاورزی در قالب طرح توسعه مکانیزاسیون کشاورزی (در برنامه دوم)

ایجاد وزارت جهاد کشاورزی بمنظور تمرکز بیشتر، حذف موازی کاری‏ها و تسریع در امور (1379)

تولید و توزیع 12981 دستگاه تراکتور و کمباین در سال 1380

تعیین و تکلیف جایگاه تشکیلاتی مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی از طریق انتزاع از معاونت آب و خاک و پیوستن به معاونت صنایع و توسعه روستایی در اسفند ماه 1381

تغییر عنوان اداره فنی و تکنولوژی سازمانهای جهاد کشاورزی استانها به اداره توسعه مکانیزاسیون (شهریورماه 82)

از سال 1383 به بعد با افزایش روز افزون افتتاح کارخانه های داخلی تولید ادوات و ماشین آلات کشاورزی روبه رو شدیم و این امر باعث شد تا بتوانیم کاربران کشاورزی را در جهت رفع نیاز هایشان بیشتر یاری برسانیم

 

 

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

نظر وزیر جهاد کشاورزی این است که مکانیزاسیون در تمام حوزه ­های و زیربخش­ ها باید توسعه پیدا کند. بر این اساس یک برنامه 12 ساله برای مکانیزاسیون کشاورزی طراحی شد .منتها رویکرد ما در این برنامه ­ریزی این بود که مکانیزاسیون هدف نیست بلکه  تولید انبوه با ابزار هدف هست. یعنی ما نمی­ خواهیم تراکتور و ادوات زیاد کنیم بلکه می­ خواهیم ابزار تولید را در اختیار کشاروزها قرار دهیم و هدف نهایی مکانیزاسیون هم تولید انبوه و اقتصادی محصولات است. ما باید زنجیره مکانیزاسیون را توسعه دهیم یعنی نه فقط کاشت را مکانیزه و برداشت را با دست انجام دهیم. بلکه باید فرآیند کامل تولید را در نظر بگیریم و در عملیات و فن آوری ها خیلی دقت کنیم و در واقع رویکردها به سمت پایداری تولید برود.

ما سرمایه ­گذاری در واحدهای مکانیزاسیون را حمایت کردیم و همچنین استانداردسازی ماشین­ ها را برعهده گرفتیم. منابع اعتباری هم با پیگیری­ های وزیر محترم تهیه شد و همچنین آموزش و خدمات فراگیر فروش انجام شد و 5 خط اعتباری مکانیزاسیون به مبالغ 750، 800، 1000 ،‌1200 و 15000 میلیارد تومان دیده شد (خط اعتباری یعنی تسهیلات متداول بدون یک ریال یارانه و رانت).

 شاخص رشد مکانیزسیون در بخش های مختلف از سال 1392 تا 1396:

• قبل از سال 92؛ 30 هزار دستگاه بذرکار در کشور داشتیم و ظرف این 5 سال حدود 10 هزار دستگاه بذر کار دیگر مردم خریدند و در واقع رشد 33 درصدی در حوزه کاشت مکانیزاسیون گندم در کشور اتفاق افتاد.
• در حوزه کشت مستقیم مثلاً از ابتدای این برنامه 500 تا ماشین بذرکار بود و 1045 اضافه شد و با آن تسهیلات، ما به رشد 200 درصدی دست پیدا کردیم.
• در حوزه نشاءکاری کشور 4 هزار تا ماشین نشاء کار داشتیم و حدود 2300 تا اضافه شد یعنی حدود 100 هزار هکتار کشت نشایی انجام شد و دیگر کمتر زن شالیکار و مرد شالیکار در داخل اراضی شالیزاری می­روند.

ما 600 هزار هکتار شالیزاری در خطه شمالی کشور داریم که قبلاً 100 تا 150 هزار هکتار مکانیزه بود حالا این محدود به 350 تا 400 هزار هکتار رسید.

همچنین برداشت با کمباین قبل از سال 92 تنها، 10  تا 15 درصد بود و در حال حاضر حدود 80 درصد مزارع شمالی کشور با کمباین برداشت می­شود. و در واقع ما قبل از سال 92  تنها 110تا کمباین در کشور بود و در حال حاضر 5600 تا کمباین داریم.

انتقال تکنولوژی در راستای  حمایت از کالاهای داخلی

باید از کالاهای داخلی حمایت کنیم ولی بعضی مواقع لازم هست برای انتقال تکنولوژی دستگاه­ هایی را از خارج وارد کنیم. برای اولین بار در حوزه ذرت بذری، ما با دستگاه پیشرفته توانست برداشت خوبی داشته باشیم. 4 دستگاه از خارج وارد کردیم و تقریباً نیاز کشور برطرف شد.

ذرت بذری کشور را ما با کمباین معمولی برداشت می­ کردیم این ذرت وقتی که برداشت می­ شد آن قدر ضربه می­ خورد که برای تولید دیگری نمی ­توانست خوب و اقتصادی باشد.

ما در حوزه مکانیزاسیون حبوبات، تکنولوژی­ هایی آوردیم که بتواند نخود کشور را مکانیزه برداشت کند. تقریبا 250 هزار هکتار از استان لرستان و 240 هزار هکتار از استان کرمانشاه داشتیم که همه آنها با دست برداشت می­ شدند. متاسفانه نخود را چون خارجی­ ها ندارند که برای آن تکنولوژی درست کنند و بعد ما بیاوریم و بومی­ سازی کنیم. اینها را باید در کشور خودمان، شرکت ­های دانش بنیان پیش قدم شوند و با حمایت ما و الگوبرداری، درست کنند. فقط یک دستگاه مشابه برداشت نخود در ترکیه بود. و ما این دستگاه را وارد کردیم و تقریباً پاسخگو بود و صنعت­گر داخلی رفت مشابه آن را ساخت.

 صنعت مکانیزاسیون کشاورزی ایران

بزرگترین گلایه من در حوزه صنعت کشور است، مکانیزاسیون کشاورزی طفل ناخوانده صنعت کشور است. تا وقتی خودرو داریم هیچ کس ارزشی برای این حوزه قائل نیست. به آقایان در این صنعت گفته­ ام، که شما در منشور صنعتی اصلاً توجهی به حوزه مکانیزاسیون کشاورزی ندارید.

سرمایه گذاری در بخش ماشین ­های کشاورزی

در حوزه سرمایه ­گذاری وزارت جهاد کشاورزی با کمک بانک کشاورزی ، خیلی به ما کمک کردند. تسهیلات 15 درصدی در اختیار کشاورزان بدون هیچ محدودیتی قرار گرفت.

برای سال 97 یک خط اعتباری 1200 میلیارد تومانی نیز در اختیار ما قرارگرفت. پس از منظر سرمایه گذاری دوران طلایی سرمایه گذاری در این بخش صورت گرفت و بیش از 90 هزار دستگاه تراکتور در کشور تامین شد.

در سال 1398 در بخش مکانیزاسیون کشاورزی 1500 میلیارد تومان سرمایه گذاری صورت گرفت.

رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی گفت: با هماهنگی با بانک کشاورزی و حوزه‌های برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی، امسال مبلغ ۲۵۰۰ میلیارد تومان به خط اعتباری شماره ۸ مکانیزاسیون کشاورزی برای تجهیز و نوسازی ناوگان مکانیزاسیون اختصاص یافت..

 صنعتی که در حال واگذاری بود و رها شده بود و کارگرها در حال اخراج شدن بودند مثل کارخانه تراکتور سازی تبریز و کارخانجات داخلی دیگر، این صنعت زنده شد. در حوزه ادوات کشاورزی بالای 185 هزار دستگاه ادوات کشاورزی در کشور تامین شد و در اختیار کشاروزها قرار گرفت و 95 درصد از این ادوات و ماشین­ ها تولیدات داخلی بود.

وزارتخانه با تدوین طرح جامع مکانیزاسیون کشاورزی و حمایت وزیر جهاد کشاورزی،کارگروه مکانیزاسیون تشکیل داد و وزیر رئیس کارگروه شد و هفتگی کارگروه را تشکیل داد و نیازها را مشخص و مشکلات را برطرف کرد.

در پسا برجام در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی اتفاقات خوبی در کشور افتاد. خیلی از برندهای خوب دنیا با سازندگان داخلی مشارکت کردند و این به ارتقاء کیفیت ماشین­ های کشاورزی داخلی کمک کرد. و این صنعت یک پوست اندازی در حوزه صنایع کشاورزی داشت. قطعات یدکی با کیفیت دست ما می ­رسید. هزینه پول خیلی راحت­ تر شده بود. امیدواریم که این فضا ادامه پیدا بکند ولی در صورت توقف کامل روابط دنیا با ما، ما خوداتکایی 90 تا 95 درصدی در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی را در کشور داریم و با ماشین ­ها و تولیدات داخلی قابلیت تولید محصولات کشاورزی را خواهیم داشت و هیچ نگرانی برای بخش کشاورزی وجود ندارد.

مشکلات کشاورزان در بخش مکانیزاسیون کشاورزی

جامعه کشاورزی ایران شامل تقریبا 30 میلیون کشاورز روستایی و چهار و نیم میلیون بهره بردار است. و این افراد اگر کشاورزی را رها کنند می ­آیند در تهران و در حاشیه شهرها مستقر می­ شوند، پس باید کاری کنیم که اینها تثبیت شوند. پس رسیدگی به مشکلات آنها ضروری است در ذیل برخی از مهمترین مشکلات کشاورزان در حوزه مکانیزاسیون آورده شده است:

• مشکل وثیقه بانکی

تطبیق شرایط بانکی کشور با شرایط متقاضیان بخش کشاورزی خوب اتفاق نیفتاده است. کسی که کارخانه­ دار هست با کسی که کشاورز و روستایی هست، وقتی به بانک مراجعه می­ کند نباید در شرایط یکسان باشند. متاسفانه در حال حاضر برای کشاورز سخت­گیرانه ­تر عمل می­کنند. ما دیدگاه مان­ این است که تطابق شرایط اخذ تسهیلات بانکی را برای کشاورزان متناسب سازی کنیم. زمین کشاورزی، خانه روستایی، مشاعات روستایی را به عنوان ضمانت باید پذیرفته شود.

بیمه هم در بخش کشاورزان کمرنگ عمل می کند. چرا بیمه اعتباری به کشاورزان نمی ­دهند. (بیمه اعتباری بیمه ­ای هست که اگر کشاورز اقساطش را نداد به بانک پرداخت کند) چرا سیستم بیمه ­ای کشور نمی­آید به این فضا کمک بکند. جامعه کشاورزی نباید جامعه و شهروند درجه 2 محسوب شود.

• مشکل سوخت کشاورزان

در حوزه سوخت کشور گلایه زیاد وجود دارد.کشاورزان نه کارت سوخت مناسب، نه جایگاه سوخت مناسب دارند و نه سوخت مناسب در اختیارشان به سادگی قرار می­ گیرد. هیچ تراکتوری در کشور کارت سوخت ندارد. در حالی که تمام خودروها و موتورسیکلت­ های ایران کارت سوخت دارند و سوخت می­ گیرند و به سادگی می­ روند در جایگاه سوخت­  گیری می ­کنند. در حالی که توزیع کننده و فروشنده سوخت در روستاها با مشکلات فراوان دست و پنجه ترم می کنند.  

وزیر نفت و معاون وزیر به ما گفتند برای تراکتور و کمباین پلاک ­گذاری کنید تا ما به شما کارت سوخت دهیم. قبل از این دولت، فقط 10 هزار تراکتور پلاک گذاری شده بود و ما در مدت 5 سال 180 هزار تراکتور و کمباین را پلاک گذاری کردیم.

اعلام کردند مستندات بیاورید و ما مجلل 5 جلد با تمام مشخصات برای آنها بردیم.ولی در نهایت اعلام کردند،‌که زیرساخت ندارند و ما حتی درخواست کردیم که کارت آفلاین بدهند که فقط سوخت در آن ذخیره شود اما باز هم موافقت نشد و منطقشان این بود که سوخت قاچاق می­ شود. در صورتی که فقط 8 درصد سوخت کشور در بحث کشاورزی هست و 92 درصد در اختیار خودرو و حمل و نقل کشور است. سر این 8 درصد همه نگرانند که نکند قاچاق بشود.

• مشکل بیمه ثالث ماشین­ های کشاورزی

بیمه شخص ثالث در مورد پلاک گذاری ماشین­ های کشاورزی ورود پیدا کردند و اعلام کردند می ­توانید بیمه شخص ثالث انجام دهید، کسانی که توان داشتند بیمه شخص ثالث می ­کردند و بعضی ­ها هم که نداشتند نکردند. از سال 95 بیمه شخص ثالث را اجباری اعلام شد.

ولیکن قرار شد که حق بیمه ماشین های کشاورزی همانند خودرو های دیگر و مطابق  قانون باشد. مگر می ­شود در ماشین­ های کشاورزی که فقط یک نفر روی صندلی آن می­ نشیند با آن ماشینی که 200 کیلومتر می­ رود پنج نفر سرنشین دارد حق بیمه یکسان پرداخت کنند. این قضیه مربوط به دو ماه گذشته است که اجباری شد و جلوی پلاک گذاری را گرفتند.

با مدیر بیمه مرکزی جلسه و توضیحات کامل دادیم. اعلام کردند کم می­ کنیم  ولی اینها جریمه بیمه ­ای که سال های قبل انجام ندادند را باید بپردازند. حالا دوبله شده و جلوی بیمه گذاری فعلاً گرفته شده است.

وزیر کشاورزی نامه زده و چندین جلسه با بیمه ­ها گذاشتیم. اعلام کردند فوتی­ های بخش کشاورزی را بیاورید تا ما هزینه و فایده کنیم چون در بیمه هزینه و فایده خیلی برای آنها مهم است. در آمار ما ماشین­ های کشاورزی در سال بین 45 تا 150 نفر فوتی و زخمی دارد در صورتی که در خودرو 30 هزار تا کشته داریم. اعلام کردند در اینجا باید قانون عوض بشود به  ما ربطی ندارد.

در این جا این سوال پیش می آید که: چرا حوزه کارشناسی بیمه کشور دو تا متخصص ندارد. آیا بیمه تراکتور با بیمه پورشه و ماشین ­ها فرق ندارد. تراکتور تقریبا 6 ماه از سال کار نمی­ کند و در روستا هستند و نمی­ توانند در بیمه شخص ثالث با هم یک اندازه باشند. 

 مشکل تعرفه واردات ماشین ­های کشاورزی

ماشین­ های کشاورزی در کشور ما قیمت آن تقریبا یک سوم، یک چهارم و یک پنجم ماشین ­های وارداتی است. سهم ماشین­ های وارداتی هم در کشور ما کمتر از 5 درصد هست و ماشین ­های وارداتی تولید داخل ندارند. وقتی قیمت یک ماشین مثلاً 25 میلیون تومان و قیمت نمونه خارجی آن 85 میلیون تومان است. وضع کردن تعرفه بر این 85 میلیون تومانی که 100 میلیون تومان بشود، هیچ کمکی به این ماشین ­های داخلی نمی­ کند. چون اینها خودشان تقریباً اختلاف قیمت 4 برابر دارند. آن افزایش قیمت فقط فشار به بخش کشاورزی و کشاورز می­ آید.

ذائقه کشاورزان ما به ماشین­ های کشاورزی تولید داخل است و در کشور ما مزیت آن نسبت به خودروی داخلی خیلی بیشتر است. خودروی ما را ممکن هست دنیا نخرند ولی ماشین ­های کشاورزی ما از لحاظ کیفیت به آن مرحله ­ای رسیده که قابلیت صادارت دارد یعنی ما در این حوزه مزیت داریم.

وضعیت مکانیزاسیون در حوزه مختلف کشاورزی

در حوزه مکانیزاسیون باغبانی ما به دلیل اینکه یک تا یک و نیم میلیون از باغات به صورت سنتی است نیاز داریم که باغات سنتی اصلاح شوند تا ماشین بتواند ورود پیدا کند. پیش بینی ما این هست که ضریب نفوذ ماشین آلات کشاورزی را در باغات تا 50 درصد برسانیم. در حال حاضر فکر می­ کنیم در محدوده 20 تا 25 درصد هست و به دنبال این هستیم که این را افزایش بدهیم.

در حوزه جنگل و مراتع ما نیاز داریم که حمایت ­های بیشتری شود. یعنی باید تجهیزات مناسب اطفای حریق و تجهیزات مناسب احیای جنگل­ ها و غیره باید مورد حمایت حوزه صنعت قرار گیرد و وارد کشور بشود. باید به فکر تجهیزات باشیم.

در حوزه دام، طیور و شیلات خوشبختانه وضعیت خوب هست به دلیل اینکه اینها زودتر صنعتی شدند. حرکت به سمت توسعه مکانیزاسیون در آنها خوب است.

 در حوزه گلخانه­ ها رشد بسیار خوبی داشتیم و پیش بینی ما این هست که در سال آینده بتوانیم نزدیک به 1500 میلیارد تومان سرمایه گذاری در این بخش داشته باشیم.

مقایسه تکنولوژی کشاورزی ایران و کشورهای اروپایی

ما در حوزه گندم و جو کشور به لحاظ کمی خوب هستیم در حوزه برنج کشور به لحاظ کمی و کیفی نسبتاً خوب هستیم. مثلاً 95 درصد غلات کشور ما مکانیزه برداشت می­شود. حدود 70 درصد غلات ما مکانیزه کشت می ­شود. ولی در بعضی از محصولات خوب نیستیم مثل حبوبات به دلیل اینکه حبوبات کشور ما دیم هست و نخود کشور ما را هیچ کشوری ندارد. شرایط آن متفاوت هست. ما در بعضی از محصولات مثل سبزی و صیفی، حبوبات و برخی باغات محدودیت توسعه مکانیزاسیون داریم و در برخی از محصولات ذرت دانه ­ای کشور، چقندر، ذرت علوفه ­ای کشور کامل مکانیزه هست. گندم کشور 90 تا 95 درصد مکانیزه است. برنج کشور در حوزه برداشت 80 درصد مکانیزه است و در حوزه کاشت 45 درصد مکانیزه است. ولی دنیا مثلاً ژاپن 100 درصد مکانیز هست در ژاپن یک میلیون و ششصد هزار هکتار برنج و همین تعداد دستگاه نشاءکار و تراکتور کوچک دارد. یعنی فول صنعتی است.

 کشورهای اروپایی هم تماماً‌ مکانیزه کشت و کار می ­کنند. چون کشورهای اروپایی اکثر محصولات آنها صنعتی است. مثل چغندر و ذرت اینها همه به صورت مکانیزه است.

چین بخشی از آن به دلیل وجود نیروی زیاد کار مکانیزه هست و بخشی از آن به صورت غیرمکانیزه و با نیروی یدی است. ترکیه به لحاظ مکانیزه خیلی بالاست. کشورها اروپایی عمدتا به دلیل صنعتی بودن و اندازه قطعات زمین و به دلیل عملکردها و درآمدهای بالا و نیروی کم حوزه کشاورزی عموماً کاملاً مکانیزه هستند و ما در خیلی از محصولات می­ توانیم مثل کشورهای اروپایی مکانیزه باشیم. 

کلام آخر :

پایین بودن هزینه استفاده از ماشین در مقابل استفاده از نیروی کار، کیفیت مطلوب‌تر عملیات و محصولات حاصل از آن و مدیریت سهل‌تر ماشین آلات، مکانیزاسیون را جزئی جدا ناپذیر از کشاورزی نموده است.

مسلماً ارتقاء سطح مکانیزاسیون موجب ارتقاء کیفیت و کمیت عملیات مختلف فرآیند تولید اعم از خاک ورزی، کاشت، داشت و برداشت و به عبارتی موجب ارتقاء درجه مکانیزاسیون عملیات مختلف گردیده و اثرات آن در تولید نمایان می­گردد و اثراتی نظیر انجام به موقع این عملیات نیز مزید بر علت یاد شده موجب ارتقاء عملکرد و تولید می­گردد،

در کشور حجم وسیعی از سرمایه­ گذاری در قالب خطوط اعتباری مکانیزاسیون انجام شده است. بسته مکانیزاسیون کشاورزی نیز طی پنج سال گذشته با سود تسهیلات پایین در اختیار کشاورزان قرار گرفته است. در عین حال بخش مکانیزسیون کشاورزی به حمایت جدی حوزه صنعت کشور نیاز دارد زیرا بخش زیادی از تجهیزات کشاورزی در بخش صنعت تولید می ­شود.

متاسفانه از سال 97 به بعد شاهد افزایش روز افزون قیمت ماشین آلات و محصولات کشاورزی هستیم و این افزایش قیمت ها باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای کشاورزان ما شده است از سوی دیگر قیمت نهاده ها در مقابل قیمت محصولات خریداری شده توسط دولت و دلال ها بسیار پایین است و این مورد باعث شده است که کشاورزان با مشکلات زیادی روبرو شوند.