شناخت کامل تراکتور

تراکتور وسیله ای است که برای تامین قدرت وسایل و ادوات به منظور انجام کارهای کشاورزی و سهولت در آن به کار می رود. تراکتورهای کشاورزی در انواع مختلف از شکل ساده دو چرخی موتور دار بدون صندلی(آنچه به تیلر معروف است) تا ۸ چرخ بزرگ کمر شکن تا قدرت ۴۵۰ اسب بخار تقسیم بندی و ساخته شده اند.

تراکتور چیست؟

وا‍‍‍‍‍ژه تراکتور یک کلمه خارجی(Tractor) و به معنی کشنده است .گاو آهن و سایر ادوات قدیمی که قبل از اختراع تراکتور با دام کار می کردند همگی از نوع کشیده بودند یعنی به وسیله یوغ به دام وصل شده و به وسیله آن ها کشیده می شدند. تراکتورهای اولیه نیز دقیقاً همین کار را می کردند یعنی به صورت کشنده های ساده عمل میکردند.به عنوان مثال در مورد گاوآهن که یک نوع گاوآهن سه چرخ وجود داشت که خیش ها بر آن ها سوار بودند. بیرون آمدن خیش ها و افتادن آن ها بر زمین توسط کلاچی صورت می گرفت که در یکی از اهرم راه اندازی  این کلاچ، طنابی بود که در دست راننده تراکتور قرار داشت تعبیه شده بود. این گاو آهن توسط دیرک خود به تراکتور قلاب می شد و تراکتور فقط وظیفه کشیدن آن را به عهده داشت. بدین جهت اسم این وسیله کشنده را تراکتور نهادند. با پیشرفت تکنولوژی، تغییراتی در تراکتورها و درنیتیجه ادواتی که توسط آن کار می کنند به وجود آمد به نهوی که امروزه کمتر دیگر از تراکتور به عنوان یک وسیله کشنده استفاده می شود و از قابلیت های دیگر تراکتور مورد توجه کاربران کشاورزی میباشد. تقریباً تمام تراکتورها و ادوات سبک بر تراکتور سوار می شوند یعنی به اتصالات سه نقطه تراکتور متصل شده و به وسیله دستگاه هیدرولیک بالا و پایین می روند. هم چنین از محور تواندهی تراکتور برای تامین حرکت دورانی بهره گرفته می شود. تسمه فلک روی تراکتور برای کار اندازی آسیاب ها یا پمپ های گریز از مرکز به کار می رود و فعالیت تراکتور به طور کل تغییرات زیادی کرده است. ولی کلمه تراکتور هم چنین باقی مانده است.

از نظر فنی تراکتور یک ماشین خود گردان است. برای توضیح کلمه خودگران، لازم است ابتدا موتور و ماشین تعریف شوند. موتور وسیله ای است که قدرت تولید می کند ولی به تنهایی قادر به تولید کار نیست. ماشین وسیله ای است که کار انجام می دهد ولی فدرت تولید نمی کند. این وسیله نیز به تهایی قادر به انجام کار نیست مگر اینکه از یک موتور قدرت بگیرد. تراکتور باید کار انجام دهد، بنابراین باید شامل موتور و ماشین باشد و این چنین است. قسمتی از تراکتور شامل کلاچ، جعبه دنده، دیفرانسیل، چرخ ها و غیره به استثنای موتور آن، ماشین می باشد. از آن جایی که این ماشین دارای موتوری است که مستقیماً به آن وصل شده بنابراین تراکتور را یک ماشین خودگردان می نامیم.

تعریف کامل و جامعی که برای تراکتورهای امروزی می توان به عمل آورد عبارتست از:

ماشین خودگردانی است که قابلیت تولید سه نوع توان کششی، دورانی و هیدرولیکی داشته و برای تقریباً تمامی کارهای کشاورزی به کار می رود.

تاریخچه تراکتور

اولین تراکتورهای ساخته شده، از نوع موتورهای احتراق خارجی با چرخ های آهنی حجیم بودند.که این تراکتورها احتیاج به حمل مقادیر زیاد آب و زغال سنگ یا چوب به عنوان سوخت موتورهای بخار خود بودند و گاه تا ۱۴ خدمه برای هر تراکتور لازم بود.

با احتراقی شدن موتورهای داخلی، حجم موتور خیلی کمتر شده، خدمه از 12-14 نفر به دو نفر شامل راننده  و کمک راننده، تقلیل یافت ولی چرخ ها هنوز آهنی بودند. اولین موتورهای احتراق داخلی از نوع بنزینی بودند ولی موتورهای اکثر تراکتورهای امروزی از نوع گازوئیلی است که سوخت آن ارزانتر و گشتاور آن نسبت به سوخت بنزینی بیشتر می باشد. اخیراً موتورهایی احتراق داخلی گازی که از کپسول های گاز مایع بهره می گیرند روی تراکتورها سوار میشوند.

تراکتورهای اولیه فاقد اتصال سه نقطه بودند و همانطور که اشاره شد، ادوات کشاورزی عموماً به دنبال تراکتور کشیده می شدند. با اختراع سیستم هیدرولیک و اتصال سه نقطه، اکثر ادوات به صورت سوار یا نیمه سوار ساخته شدند. تراکتورهایی که ادوات بر آن ها سوار باشند قابلیت بیشتری دارند از جمله فرمان دادن و دور زدن بیشتر ی داشته طول کل تراکتور و وسیله کمتر است بنابراین فضای کمتری اشغال می نماید. دستگاه های هیدرولیکی امروزی تکامل یافته اند، در دستگاه های هیدرولیک قدیمی با پایین بردن اهرم هیدرولیک وسیله ای مثل گاو آهن به خاک می افتاد و در صورت تنظیم بودن تمایل تیغه نسبت به خاک، با حرکت تراکتور به جلو، وارد خاک می شد. اگر هنگام شخم زدن به خاک نرم می رسید، گاو آهن پایین تر می رفت که با برخورد دوباره به خاک سخت، مقاومت زیادی به تراکتور وارد می ساخت. این مقاومی سبب بوکسوات چرخ های تراکتور میشود و حتی گاهی موجب شکستن خیش ها می گردید. برای رفع بوکسوات راننده باید اهرم هیدرولیک را کمی بالا می برد، گاو آهن بالا آمده تا سختی زمین را رد کرده و سپس اهرم کمی  پایین برده می شده تا به عمق اولیه برسد. بدین ترتیب راننده باید مرتباً با اهرم هیدرولیک به اصطلاح بازی می کرد تا بتراند زمین خود را شخم بزند. برای جلوگیری از شکستن خیش ها یا سایر ادواتی که در خاک کار می کردند از آزاد کننده های خودکار و پایین های آورنده های مخصوص استفاده می شد. سیستم هیدرولیک تراکتورهای امروزی خودکار و مضر به دو سیستم کنترل(Praft Control) و کنترل با موقعیت(Positon Control)  می باشند. سیستم کنترل با کشش، مقاومت روی اتصال سه نقطه تراکتور را به طور اتوماتیک ثابت نگه می دارد. اگر مشکلی پیش آید که در فوق اشاره شد یعنی گاو آهن و یا سایر ادوات به مانعی یا روی زمین به سختی برسند که مقاومتی بیش از حد کشش تراکتور وارد نماید، سیتم کنترل با کشش به طور خودکار، گاو آهن را کمی بالا می آورد آن قدر که تراکتور را بدون سر خوردن به عمق تنظیم شده قبلی فرو می برد و این قابلیت از آسیب رسیدن به تراکتور و ادوات مورد استفاده کاربرکشاورزی میشود.

تراکتورهای قدیمی فاقد محور تواندهی یا به اصطلاح شافت خرمنکوب بودند. این محور مولد حرکت دورانی است. تراکتورهای امروزی عوماً مجهز به این محور می باشند که به راحتی می توانند اندام هایی از ماشین های کشاورزی که احتیاج به حرکت دورانی دارند مانند، شانه برش دروگرها، پره کود افشان ها، موزع بذر کارها و غیره ره به کار اندازند. سرعت دوران این محور ۵۴۰ دور در دقیقه است. ولی امروزه در تراکتور های فوق پیشرفته  محور با ۱۰۰۰ دور در دقیقه نیز وجود دارد. اخیراً محورهایی به کار برده شده اند که می توانند سرعت های دورانی متفاوتی داشته باشند. محور چرخ گرد نیز در اکثر تراکتورهای امروزی وجود دارند.

چرخ های تراکتورهای اولیه برای درگیری بیشتر با خاک، از نوع آهنی بوده روی آن ها برآمدگی هایی وجود داشت. پس از اختراع اتصال سه نقطه و توجه به این موضوع که ادوات سوار سبب انتقال مقداری از وزن جلو تراکتور روی چرخ های عقب خواهد شد این باعث افزودن وزنه های سنگین کننده روی چرخ های عقب و جلو و روی قسمت جلو تراکتور شد.اما از زمانی که چرخ های لاستیکی استفاده شد هزینه تهیه لاستیک  نیز کمتر شد. با استفاده از چرخ های لاستیکی، عبور و مرور تراکتورها روی جاده های آسفالته به راحتی صورت می گیرد و سرعت حرکت تراکتورها در جاده ها نیز به همین دلیل افزوده شده است.

توان تراکتورها نیز به تدریج افزایش یافت. تعداد چرخ ها نیز به جای دو چرخ عقب و دو چرخ جلو به چهار چرخ عقب و دو چرخ جلو و در تراکتورهای پر قدرت  و پیشرفته به چهار چرخ عقب و چهار چرخ جلو افزایش یافته است. اندازه چرخ های عقب اکثر تراکتورها بزرگتر که دارای توان نیرویی و کششی بیشتری دارند بزرگتر از چرخ های جلو می باشد ولی تراکتورهایی نیز وجود دارند که چرخ های جلو نیز بزرگ هستند

نجهیز تراکتورها به قفل دیفرانسیل، ترمزهای مستقل، فران های هیدرولیکی، کلاچ های دو مرحله ای، اطاق و غیره نیز جزء مراحل تکامل تراکتورها محسوب می شوند. کاربرد جعبه دنده های هیدرودینامیک و هیدروستاتیک در تراکتورهای جدید نیز یکی دیگر از این مراحل است.

کاربردهای تراکتور

کاربردهای تراکتور را می توان در قالب سه نوع توان تولیدی و ساختار آن به شرح زیر توضیح داد:

1-وسیله کشنده. ادواتی چون لندلولر(ماله)، غلتک ها، دیسک های سنگین و غیره که به مالبند ثابت تراکتور قلاب شده و به وسیله آن کشیده می شوند.

2-تامین حرکت دورانی. میل گردان ماشین هایی چون دروگرها و چاپرها به محور تواندهی متصل می شوند تا حرکت دورانی قطعات آن تامین گردد در حالی که خود ماشین ها به اتصال سه نقطه یا قلاب مالبند تراکنور بسته می شوند.

3-راه اندازی ماشین های ثابت مثل آسیاب ها، پمپ های آبیاری، مولدهای برق، خرمنکوب ها و غیره به وسیله تسمه فلکه یا محور تواندهی و تامین نیروی مورد نظر این ادوات برای انجام فعالیت های مکانیکی.

4-راه اندازی وسایلی چون بذر کارها، کود پاش افشان ها و بعضی از جاروها به وسیله محور تواندهی چرخ گرد. سرعت دورانی بعضی از قطعات این ماشین ها مثلاً موضع بذر کارها، صفحه دوار کودافشان و انگشتی های جارو باید متناسب با سرعت پیش روی تراکتور باشد تا بتوان عملایات کشاورزی مورد نظر را یکنواخت و با کیفیت بالا انجام دهیم.

5-تنظیم خودکار کشش ادوات در خاک و ارتفاع ماشین ها از سطح زمین به وسیله دستگاه های کنترل با کشش و موقعیت هیدرولیک که همین عملیات موجود دقت بالای دستگاه و عدم آسیب رسانی به ادوات میشود.

6-تامین توان هیدرولیکی برای جک ها و سایر موتورهای هیدرولیکی بیرون تراکتور.

7-عملیات وجین و تنک کردن با تنظیم فاصله مرکز به مرکز چرخ های عقب و جلو،این عملیات  تراکتور به منظور متناسب ساختن آن ها با فاصله خطوط کشت برای کولتیواتور زدن و غیره.

8-به عنوان بیل مکانیکی، تیغه یا چرثقیل با نصب این ادوات در جلو یا عقب تراکنور.

9-حمل ادوات سوار نیمه سوار و دنباله بند.

انواع تراکتورها

کاربردهای گوناگون تراکتور، که بر اثر تحول تدریجی آن به دست آمده، موجب شده است که طبقه بندی های متعددی برای آن به وجود آید. یک طبقه بندی توصیفی بر اساس نوع فرمان، ساختمان شاسی و اجزای کششی در تراکتور  آمده است.

1-تراکتور زنجیری

2-تراکتور ردیف کار یا استاندارد

3-تراکتور پا بلند

4-تراکتور کارهای عمومی واحد زراعی

5-تراکتور کارهای عمومی واحد زراعی

6-تراکتور یونیور سال یا تراکتور جامع و کامل

7-تراکتور چمن زنی یا باغبانی

8-تیلر یا تراکتور دستی

9-تراکتور حمل درخت

10-تراکتور بار کن یا بیل مکانیکی

11-تراکتور چهار چرخ محرک(دو دیفرانسیل) با چرخ های کوچک جلو متصل به فرمان

12-تراکتور چهار چرخ محرک(دو دیفرانسیل) با چرخ های مساوی و متصل به فرمان

13-تراکتور چهار چرخ محرک(دودیفرانسیل) با چرخ های مساوی و شاسی مفصلی یا کمر شکن.

آشنایی اولیه با انواع تراکتور

تراکتورهای زنجیری

تراکتورهای زنجیری: این تراکتورها امروزه کمتر از زمانی که به بازار عرضه شدند اهمیت دارند. معمولاً زمانی به کار می رود که خاک خیلی سخت و نرم بوده و یا پایداری چرخ های تراکتور مد نظر باشد. در بدو امر تراکتورهای زنجیری بزرگتر از تراکتورهای چرخدار بودند به همین دلیل در مزارع بزرگ به کار می رفتند.

تراکتور استاندارد

تراکتور استاندارد: ابتدا برای عملیات کششی به کار می رفت. در این تراکتور چرخ های عقب محرک اند و گرانیگاه آن تقریباً در فاصله یک یوم بین محور چرخ های عقب و جلو، نزدیک به محور چرخ های عقب قرار دارد. تراکتور استاندار گاهی تراکتور کشورهای غربی نیز نامیده می شود و فاقد دستگاه اتصال سه نقطه ای می باشد.

تراکتورهای پا بلند

تراکتورهای پا بلند:این نوع تراکتور معمولاً تغییر شکل یافته تراکتورهای ردیف کار(استاندارد) است و به خصوص برای محصولاتی که ارتفاع زیادی دارند مانند نیشکر طرح ریزی شده اند.

تراکتور کارهای عمومی واحد زراعی

تراکتور کارهای عمومی واحد زراعی: در این تراکتورها فاصله شاسی از زمین عموماً کمتر ز تراکتورهای استاندارد است. این تراکتورها برای اکثر عملیاتمزرعه یا چراگاه مناسب و اغلب مجهز به یک بارکن جلو است. از این تراکتور برای پاک کردن اصطبل دام ها می توان استفاده کرد.

تراکتور باغ میوه

تراکتور باغ میوه: تفاوتش با تراکتور کارهای عمومی واحد زراعی جزئی است فقط شاسی آن چند سانتی متر به زمین نزدیکتر است، استانداردی از طرفOSHA(اداره کل بهداشت و ایمنی شغلی) جهت ساختمان اتاقک راننده برای حفاظت سرنشین آن هنگا غلتیدن این تراکتور به عمل نیامده است. لذا این تراکتور فاقد ساختمان اتاقک راننده است.

تراکتور یونیور سال

تراکتور یونیور سال: این تراکتور طوری طراحی شده است که بتواند تعداد ادوات کشاورزی را بکشد. این تراکتور نه تنها بری کشیدن ادوات کشاورزی به کار میرود بلکه نیرو نیز تولید می کند که باعث تامین نیروی مورد نیاز برای فعالیت و حرکت مکانیکی ادوات متصل به آن نیز میشود..
تراکتور یونیور سال

تراکتور یونیور سال: قدرتی کمتر از ۱۵ کیلو وات داشته و اساساً برای نگه داری چمن زارهای وسیع طرح ریزی شده است. به علت ارتفاع کم شاسی از زمین و طراحی این تراکتور برای کارهای سبک، معمولاً برای عملیات کشاورزی به کار نمی رود و فقط در عملیات های سبک مانند چمن زنی استفاده میشوند.

تیلر یا تراکتور دستی

 

تراکتوردستی یا تراکتور دوچرخ یک نوع تراکتور است که فقط دو چرخ دارد که چرخ‌های محرک آن هستند. این وسیله فرمانی شبیه به فرمان موتورسیکلت دارد، هدایت آن به‌صورت دستی است و راننده یا به دنبال آن راه می‌رود یا بر روی وسیله‌ای که به دنبال آن بسته شده می‌نشیند. تیلرها یک خروجیِ PTO دارند که نیروی موردنیاز ادوات متصل را تأمین می‌کنند. ادواتی که به رتیواتور موتوری متصل می‌شوند عبارتند از یک جفت چرخ جهت حرکت دستگاه - تیغه های روتاری - چرخ خاکورز - گاوآهن و نهرکن که معمولاً به صورت کششی هستند.

و سایر تراکتور ها...

انواع تراکتور بر اساس موارد استفاده
• تراکتورهای عمومی(یونیورسال(
• تراکتورهای باغی
• تراکتورهای صنعتی
• تراکتورهای شالیزار و باغچه ای

انواع تراکتور بر اساس نوع چرخ
• تراکتورهای چرخ لاستیکی
• تراکتورهای چرخ زنجیری

انواع تراکتورها از نظر تعداد محور محرک
• تراکتورهای دوچرخ (تیلر(
• تراکتورهای سه چرخ
• تراکتورهای چهارچرخ  (دو چرخ محرک 1 چهار چرخ محرک 2(

انواع تراکتور از نظر توان مالبندی
تراکتورها براساس توان مالبندی به چهار گروه زیر تقسیم می شوند.
توان خالص روی مالبند تراکتور را توان مالبندی می گویند.
تراکتورهای گروه اول، با توان مالبندی 3 (20-45Hp) 15-35kW
تراکتورهای گروه دوم، با توان مالبندی30  75KW (40-100HP)
تراکتورهای گروه سوم، با توان مالبندی  60-168KW (80-225HP)
تراکتورهای گروه چهارم، با توان مالبندی 135-300KW (180-400HP)

تراکتورهای عمومی :تراکتوری است که برای انجام بیشتر کارهای مزرعه از جمله، عملیات
آماده سازی زمین، کاشت، داشت، برداشت و غیره در مزارع طراحی شده است.

تراکتور دو چرخ

به تراکتورهایی  که  توان موتور آنها به محور عقب داده می شود، دو چرخ می گویند.

تراکتور چهار چرخ

تراکتورهایی  که  توان  موتور آنها به محور عقب  و محور جلو داده می شوند، چهار چرخ  محرک  می گویند.

تراکتورهای چرخ لاستیکی

: تراکتورهای چرخ لاستیکی رایج در ایران دارای دو محورو چهارچرخ هستند. محور جلوی این تراکتورها دو چرخ دارد که برای فرمان دادن به کار می رود. دو چرخ عقب محرک اند و تراکتور را به حرکت درمی آورند. برخی از انواع این تراکتورها دارای دوجفت چرخ در عقب هستند.
تراکتور های شیش چرخ

در نوع دیگر این تراکتورها که توان مالبندی بیشتری دارند علاوه بر دو چرخ محرک عقب، چرخ های جلو نیز محرک است. برخی از انواع این تراکتورها دارای دو جفت چرخ در جلو و دوجفت چرخ، در عقب می باشند

تراکتور هشت چرخ
در برخی از تراکتورهای چهار چرخ، بلندی شاسی از سطح زمین زیاد است این نوع تراکتور، تراکتور شاسی بلند نامیده می شود. تراکتور شاسی بلند ویژه داشت گیاهان با ساقه بلند مانند نیشکراست.

 تراکتورهای چرخ زنجیری : در انجام برخی امور به ویژه در زمین های سبک و شنی به علت نیاز به نیروی کششی و درگیری زیاد چرخ با زمین، از تراکتورهای چرخ زنجیری استفاده می شود. استفاده از این تراکتورها در کشاورزی محدود است.

وسایل محافظت در مقابل واژگون شدن تراکتور

دو نوع ساختار محافظ برای ایمنی در هنگام واژگون شدن تراکتور به کار گرفته می شوند: قاب محافظ و اتاقک محافظ.
قاب محافظ

قاب محافظ: دو یا چهار میله متصل به شاسی تراکتور است. صندلی تراکتورهای دارای قاب محافظ، یک کمربند ایمنی برای راننده دارد که هنگام واژگون شدن تراکتور، راننده را در داخل قاب محافظ حفظ میکند و از پرتاب شدن او جلوگیری می کند.
اتاقک محافظ

اتاقک محافظ: اتاقکی است که دور یک قالب محافظ ساخته شده یا یک قاب فلزی محکم در طراحی آنها به کار رفته است.

این اتاقک افزون بر محافظت از راننده در زمان واژگون شدن تراکتور، مزایای دیگری برای ایمنی و سلامتی دارد. اتاقک دارای در و پنجره ها است و هوا به کمک پنک ههایی از صافی عبور می کند و پس از تمیز شدن وارد اتاق م یشود، بدین ترتیب هوای داخل اتاقک تحت فشار قرار میگیرد تا از ورود گرد و خاک به داخل اتاقک جلوگیری شود.

بسیاری از اتاقک ها انتقال صدا و لرزش موتور را کاهش م یدهند. اتاقک ها ممکن است دارای بخاری، تهویه مطبوع، پخش صدا و رادیو باشند و آسایش بیشتر را برای راننده فراهم ساخته و با جلوگیری از خستگی زودرس، سبب افزایش کارایی او در هنگام کار می شوند..