خبرگزاری سایت تراکتور
۱۴۰۰/۰۹/۰۸
به گزارش خبرگزاری تراکتور به نقل از روزنامه فرهیختگان در گزارشی به افزایش قیمت تراکتور طی یک سال گذشته و مشکلات کشاورزان برای تهیه این وسیله موردنیاز برای کشاورزی پرداخته است که بخش‌های مهم آن در ادامه می‌آید.
۱۱۹درصد افزایش قیمت در یک سال
خرداد سال ۱۳۹۹ شرکت تراکتورسازی ایران که بزرگ‌ترین شرکت تولید تراکتور کشور است، اعلام کرد از ۲۹ اردیبهشت‌ماه نرخ فروش محصولات خود را افزایش داده است. پس از آن در مهرماه نیز این شرکت قیمت تراکتور را ۲۵درصد افزایش داد. در بهار امسال شرکت اعلام کرد که قیمت‌ها را ۳۰درصد افزایش داده و درنهایت در چند روز اخیر معاون مالی گروه صنعتی تراکتورسازی ایران در نامه‌ای به ریاست اداره نظارت و ناشران گروه صنعتی و معدنی از افزایش قیمت تراکتور خبر داده است. در متن این نامه آمده است: «طبق مصوبه جلسه مورخ ٢٩ آبان ۱۴۰۰ هیات‌مدیره شرکت، نرخ فروش محصولات به‌طور میانگین به میزان ۳۵درصد افزایش یافته است.»
هنوز نرخ‌های جدید اعلام نشده؛ اما با درنظر گرفتن افزایش ۳۵درصدی، قیمت‌ها در انواع مدل‌های تراکتور بین ۱۲۵ تا ۲۲۷ میلیون افزایش خواهد یافت که در نوع خود ارقام شگفت‌انگیزی است. برای مثال تراکتور کشاورزی ۴۷۵ تک‌دیفرانسیل که درحال‌حاضر ارزان‌ترین تراکتور کشاورزی شرکت تراکتورسازی است پس از افزایش ۳۵درصدی قیمت‌ها، قیمت آن به ۲۳۰ میلیون و ۱۰۰ هزارتومان می‌رسد. قیمت این تراکتور تا قبل از افزایش در مهرماه پارسال حدود ۱۰۵ میلیون و ۱۰۰ هزارتومان بوده که نشان از رشد ۱۱۹درصدی یا به‌عبارتی افزایش ۱۲۵ میلیون تومانی آن طی یک سال دارد.
قیمت تراکتور معادل ۲۰ تا ۴۰ سال پس‌انداز یک روستایی!
جدیدترین گزارش هزینه-درآمد خانوارهای روستایی را که مربوط به عملکرد سال ۱۳۹۹ است، با قیمت‌های جدید مقایسه کرده‌ایم. این مقایسه با دو شاخص انجام شده است. شاخص اول، شاخص دسترسی است، آن را معادل تقسیم قیمت تراکتور بر کل درآمد خانوار درنظر گرفته‌ایم. یعنی خانوار با کل درآمدش چندسال طول می‌کشد تا بتواند تراکتور بخرد. براساس آنچه در جدول آمده، قیمت فعلی ارزان‌ترین تراکتور یعنی تراکتور کشاورزی تک‌دیفرانسیل معادل ۵برابر درآمد سال گذشته خانوارهای روستایی است. این میزان ۳۴برابر کل درآمد سال گذشته دهک اول، ۱۷برابر درآمد دهک دوم، ۱۱برابر درآمد دهک سوم و ۹ تا ۲برابر کل درآمد خانوارهای واقع در دهک‌های چهارم تا دهم است.
اما شاخص دیگر، شاخص زمان انتظار برای خرید تراکتور است. از آنجا که خانوار روستایی نمی‌تواند کل درآمدش را پس‌انداز کند، با کسر چهار هزینه اصلی یعنی ۱- پوشاک و کفش، ۲- آب، گاز و برق مسکن، ۲- بهداشت و درمان، ۳- حمل‌ونقل و ارتباطات و ۴- خوراکی‌ها، مدت زمانی را که طول می‌کشد خانوار روستایی بتواند یک تراکتور با قیمت فعلی بخرد، معادل زمان انتظار برای خرید تراکتور درنظر گرفتیم. لازم به ذکر است با توجه به بالا بودن نرخ مالکیت مسکن در روستاها، هزینه مسکن را کسر نکردیم.
با این حساب، زمان انتظار برای خرید یک تراکتور برای کل دهک‌ها ۱۲.۶ سال، برای دهک اول (کم‌درآمدترین) ۱۷۳ سال، برای دهک دوم ۷۲ سال، برای دهک سوم ۳۷.۶ سال، برای دهک چهارم نزدیک به ۲۵ سال، برای دهک پنجم ۱۸.۶ سال، برای دهک ششم ۱۴.۶ سال، دهک هفتم ۱۱.۸ سال، دهک هشتم ۹.۴ سال، دهک نهم ۷.۴ سال و برای دهک دهم (پردرآمدترین) ۳.۹ سال خواهد بود. این اعداد و ارقام نشان میدهد زمان انتظار برای خرید تراکتور در دهک‌های یک تا ششم بین ۱۵ تا ۱۷۳ سال است که عملا به معنی خارج شدن این گروه‌ها و دهک‌های درآمدی از مصرف‌کنندگان تراکتور و تبدیل شدن تراکتور به کالای گران‌قیمت است.
به ازای هر ۸ کشاورز یک تراکتور داریم
آنطور که آمارهای اعلامی مرکز توسعه مکانیزاسیون و تراکتورسازی نشان میدهد، سالانه بین ۲۰ تا ۲۲ هزار تراکتور بین کشاورزان توزیع میشود. این درحالی است که کارشناسان و مسئولان صنف‌های کشاورزی می‌گویند اگر هم سالانه ۱۰ درصد از کشاورزان بخواهند تراکتور خریداری کنند، سالیانه به ۴۰ تا ۵۰ هزار تراکتور در ایران نیاز داریم، رقمی که دوبرابر میزان توزیع فعلی در کشور است.
اما بررسی آمارهای تعداد موجودی تراکتورهای کشاورزی و باغی کشور از سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۹۸ (آخرین آمار رسمی وزارت جهاد کشاورزی) نشان میدهد تعداد تراکتورهای کشور از ۲۵۵ هزار دستگاه در سال ۱۳۸۱ به ۵۳۴ هزار و ۴۶۶ دستگاه در سال ۱۳۹۸ رسیده است. به عبارتی طی ۱۷ سال اخیر تعداد تراکتورهای کشور فقط ۲ برابر شده است.
اما موضوع فقط به اینجا ختم نمی‌شود و مقایسه تعداد بهره‌برداران کشاورزی ایران با موجودی تراکتورها نشان میدهد وضعیت مالکیت تراکتور چندان تعریفی ندارد؛ چراکه تعداد بهره‌برداران بخش کشاورزی ایران که آمار رسمی آن مربوط به سال ۱۳۹۳ بوده ۴ میلیون و ۱۶ هزار نفر است. البته در سال‌جاری عباسی، رئیس مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد این تعداد را ۴.۵ میلیون بهره‌بردار ذکر میکند. با این حال در این گزارش مبنا را آمارهای رسمی مرکز آمار ایران قرار می‌دهیم.
در اینجا اگر آمار رسمی تعداد بهره‌برداران را درنظر بگیریم که ۵۰۰ هزار نفر نیز کمتر از آمار غیررسمی است، با لحاظ کردن تعداد ۵۳۴ هزار و ۴۶۶ دستگاه موجودی تراکتور در کشور، به ازای ۷.۵ بهره‌بردار یک تراکتور در کشور وجود دارد. این وضعیت موجب شده کشاورزان زیادی پشت صف دریافت تراکتور بمانند.
وقتی جان کشاورز برای انحصارگر مهم نیست
چه بخواهیم چه نخواهیم، طی چندین دهه اخیر بخش عمده و اصلی تامین تراکتور در کشور در قبضه شرکت تراکتورسازی بوده است. آنطور که سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر فعلی جهاد کشاورزی در اردیبهشت سال‌جاری گفته است، ۹۸درصد بازار تراکتور در اختیار شرکت تراکتورسازی است. یکی از فعالان بخش کشاورزی به خبرنگار «فرهیختگان» می‌گوید این بازار به‌قدری انحصاری و تضمین شده برای یک تولیدکننده است که این تولیدکننده حتی از ساده‌ترین اقدام ممکن که نصب اتاقک برای تراکتور است هم خودداری میکند و جالب آنکه تراکتورسازان اتاقک تراکتور را که وسیله حفاظت کشاورزان در مقابل سرما و گرما و حیوانات وحشی است، به‌عنوان آپشن به کشاورزان پیشنهاد داده و به قیمت‌های گزافی آن را به فروش می‌رسانند که خرید و نصب آن خارج از توان ۹۰ تا ۹۵ درصد کشاورزان است.
بیشتر بخوانید:
افزایش قیمت تراکتور، باری بر روی دوش کشاورزان
بازار داغ تراکتور های دست دوم در آمریکا
