خبرگزاری سایت تراکتور
۱۳۹۹/۰۹/۲۴
مهدی احمدی لفورکی: اصرار مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی بر قیمت‌گذاری چیست؟ طی ماه‌های اخیر همزمان با رشد افسارگسیخته قیمت ارز در بازار، نرخ بسیاری از محصولات و کالاها هم افزایش یافت، به‌گونه‌ای که فعالان بخش کشاورزی نیز از ترکش این افزایش قیمت‌ها در امان نماندند و هر کدام به‌نوعی آماج آن قرار گرفتند.
به گزارش خبرگزاری سایت تراکتور به نقل از روستانیوز: یکی از این بخش‌ها صنایع تولیدکننده ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی هستند که به‌سبب افزایش نرخ نهاده‌های تولید مانند مقاطع فولاد، لاستیک، انواع بلبرینگ، پیچ و مهره و… قیمت محصولات خود را افزایش دادند، اما این افزایش قیمت‌ها بخش‌های مختلف کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده، تا آن‌جا که هفته گذشته رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران با انتقاد از افزایش قیمت ماشین‌آلات کشاورزی، در نامه‌ای از مجلس خواست از موضع‌گیری وزارت جهاد کشاورزی در جلوگیری از افزایش قیمت‌ها حمایت کند. وی در این نامه از کلیدواژه‌هایی مانند «گران‌فروشی، غوغاسالاری و غبارآلود کردن فضای نرخ‌ها»، «زیاده‌خواهی‌های غیرمنطقی و غیرقانونی» و «افزایش نرخ‌ها و کاهش ارائه محصولات به نرخ رسمی و قانونی» درباره صنایع تولید ماشین‌آلات کشاورزی استفاده کرده که واکنش رئیس انجمن تولیدکنندکان ماشین‌آلات کشاورزی (اتماک) را به‌دنبال داشت. به گفته حمیدرضا نامی، با وجود افزایش ۶۰۰درصدی برخی از نهاده‌های تولید ماشین‌آلات کشاورزی، قیمت محصولات صنایع تولیدکننده این تجهیزات بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش داشته که این اقدام در راستای حفظ و بقای ظرفیت تولید داخل بوده است. وی با تأکید بر عدم احجاف صنایع در حق کشاورزان، خواهان ورود وزرای صمت و جهاد کشاورزی و نیز سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان شد تا ادعای رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران بررسی شود، چرا که «آن‌کس را که حساب پاک است، از محاسبه چه باک است».
همین ادعاها و واکنش‌ها سبب شد تا با حمیدرضا نامی، رئیس انجمن تولیدکنندگان ماشین‌آلات کشاورزی (اتماک)، به گفت‌وگو بنشینیم تا از چندوچون وضعیت صنایع تولیدکننده ماشین‌آلات کشاورزی و نیز تأثیر نوسانات ارزی بر قیمت تمام‌شده تجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی باخبر شویم که مشروح این مصاحبه در ادامه می‌آید.
جناب نامی، چند واحد تولیدی ساخت ماشین‌آلات کشاورزی در کشور وجود دارد؟
ماشین‌آلات کشاورزی یعنی آن چیزی که در مزارع کار میکنند که این مزارع شامل مرغداری، زنبورداری، باغ‌ها، زمین‌های کشاورزی و سایر موارد است. در این زمینه حدود ۸۰ تا ۸۵کارخانه در سایز صنایع متوسط (sme) در کشور فعالیت دارند که تراکتورسازی تبریز و کمباین‌سازی اراک بزرگ‌ترین آنها هستند و بیش‌ترین حجم گردش مالی این بخش را به خود اختصاص داده‌اند؛ یعنی اگر یک‌هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی ارائه شود، ۷۰۰میلیارد تومان مختص محصولات این دو کارخانه بوده و ۳۰۰میلیارد تومان دیگر برای محصولات سایر واحدهاست که معمولاً تولیدکنندگان ادوات و تجهیزات جانبی هستند؛ البته تعدادی هم کارگاه‌های محلی در کشور فعالیت میکنند که زیرمجموعه و تحت پوشش هیچ سازمانی نیستند. در ضریب مکانیزاسیون کشاورزی هم مبنای آماری تولید شرکت تراکتورسازی است که ضرب در حداقل سه قلم ادوات و دنباله‌بند میشود؛ یعنی وقتی تراکتور عرضه میشود و کشاورز آن را می‌خرد، باید حداقل سه دستگاه ادوات جانبی داشته باشد؛ بنابراین وقتی تراکتورسازی اعلام میکند امسال یک‌هزار دستگاه تولید داشتیم، این را باید ضرب در سه کرد. بخشی هم برای جایگزنی ادوات نو به جای ادوات فرسوده استفاده میشود، چرا که عمر ادوات کشاورزی کم‌تر از تراکتور است.
در دولت یازدهم و دوازدهم وضعیت تولید ماشین‌آلات کشاورزی چگونه بوده است؟
با دقت نمی‌توان آمار دقیقی در این زمینه ارائه داد، اما اگر شاخص را تسهیلات بانک کشاورزی قرار دهیم، در این هشت سال حدود ۱۲هزار میلیارد تومان به این بخش تسهیلات داده شده، هرچند در دوسال اخیر حجم تسهیلات کم‌تر شده است. این نکته را هم باید در نظر گرفت که ارزش اقتصادی یک‌هزار میلیارد تومان سال ۹۲ با الان تفاوت فاحش دارد؛ یعنی اگر در آن سال با یک‌هزار میلیارد تومان می‌شد یک‌هزار دستگاه یک‌میلیاردی خریداری کرد، امسال نهایتاً بتوان ۳۰۰دستگاه خریداری کرد؛ البته در دوره مهندس حجتی، وزیر پیشین جهاد کشاورزی، خطوط اعتباری برای تجهیز بخش کشاورزی به ماشین‌آلات به‌ثبات رسید.
آیا واردات ماشین‌آلات کشاورزی هم داریم؟ برای این واردات ارز دولتی هم اختصاص میگیرد؟
خوش‌بختانه در این بخش چیزی به‌عنوان واردات در سطح بالا نداریم، مگر ادواتی که با تکنولوژی جدید باشد که توسط شرکت‌ها وارد و به‌عنوان مدل و الگو استفاده میشود؛ البته تراکتور و کمباین وارد میشود که بسیار کم است و شاید عدد آن دو رقمی باشد؛ البته از زمانی که مشکلات ارزی به‌وجود آمد، واردات همین تعداد کم هم به مشکل خورده است. ارز دولتی هم تا انتهای سال ۹۸ به برخی ماشین‌آلات مانند تراکتورهای سنگین، تراکتورهای شالی، نشاکار، کمباین شالی، تجهیزات سم‌پاشی و… داده و مابقی موارد با ارز آزاد وارد می‌شد. لازم به‌ذکر است تا قبل از دونرخی‌شدن ارز، ثبت سفارش واردات در بخش ماشین‌آلات کشاورزی زیر نظر وزارت صمت بود، اما پس از تخصیص ارز دولتی به مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی منتقل شد (که درخواست این انجمن برگشت روال ثبت سفارش به وزارت صمت است) و حدود دو سال هم این ارز دولتی تخصیص یافت (از سال ۹۷ تا انتهای ۹۸).
تحریم‌ها و نوسانات نرخ ارز چه تأثیری در افزایش قیمت ماشین‌آلات کشاورزی داشته است؟
صنعت تولید ماشین‌آلات کشاورزی جزو معدود بخش‌های اقتصادی بود که اجازه نداد دولت و کشاورز هیچ کمبودی را حس کنند و تاکنون شنیده نشده که بگویند خطوط کارخانجات تراکتورسازی و یا تولید ادوات به دلیل تحریم و نوسانات ارزی کار نمی‌کند. خوش‌بختانه سرمایه‌گذاری، دانش فنی و وجود متخصصان باعث شده در این بخش به‌نوعی خودکفا شویم. ما در ساخت تجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی سابقه ۸۰ساله داریم و بسیاری از دستگاه‌ها را به کشورهای همسایه مانند روسیه، قزاقستان، عراق، آذربایجان، افغانستان و… هم صادر می‌کنیم.
در رابطه با گرانی محصولات هم مسائل بسیاری وجود دارد و باید درکی از فضای تولید ماشین‌آلات کشاورزی داشت. کارخانه‌های این بخش جزو صنایع متوسط و خرد و مصرف‌کننده کالاهای صنایع بالادستی هستند. تولیدات صنایع فولاد ۹۰درصد بهای تمام‌شده کالای ما را تشکیل میدهد. برخی پشت شعارهای عامه‌پسند و مبارزه با گران‌فروشی پنهان شده‌اند و نمی‌دانند تورم و گران‌فروشی دو مقوله کاملاً جدا از هم هستند و بعد از سال‌ها تعامل و مشارکت بخش دولتی و خصوصی تا فضای اقتصادی پیچیده میشود، انگشت اتهام به سوی تولیدکننده نشانه می‌رود. خرداد سال ۹۷ قیمت یک کیلوگرم ورق فولاد مبارکه سه‌هزار و ۸۰۰ تومان بود که امسال به ۱۷هزار تومان رسیده است. قیمت یک جفت لاستیک نیز یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان بود که امروز باید آن را هشت میلیون تومان بخریم که تمام این‌ها روی قیمت تمام‌شده کالای نهایی تأثیر می‌گذارد. با وجود تمام گرانی‌ها، آنچه که تولیدکننده را آزار میدهد، تحریم‌های داخلی است نه خارجی؛ برای مثال سال ۹۷ که قیمت یک کیلوگرم ورق فولاد بین سه‌هزار و ۸۰۰ تا چهار هزار و ۲۰۰تومان در سایت این کارخانه بود، وقتی برای خرید مراجعه می‌کردیم، می‌گفتند ورق نداریم و به ما نمی‌فروختند؛ بنابراین مجبور بودیم آن را از بازار به قیمت هفت‌هزار و۶۰۰تومان بخریم و مشخص می‌شد کارخانه نمی‌خواهد محصولش را به ما بفروشد. از طرفی سازمان حمایت اعلام کرده که ماشین‌آلات کشاورزی مشمول قیمت‌گذاری نمی‌شود، مگر این‌که تولیدکنندگان ارز دولتی یا بسته حمایتی بگیرند که در انجمن ما شاید دو یا سه شرکت این امتیازات را گرفتند که آن را هم می‌توان شفاف‌سازی کرد. متأسفانه در این بخش هیچ حمایتی از ما نشده و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی و سایر سازمان‌های مربوطه حتی یک نامه به کارخانه فولاد نزدند که بگویند چرا قیمت را برای بخش تولید ماشینهای کشاورزی که در تضمین امنیت غذایی مردم موثر است، گران کرده‌اید.
رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران در نامه‌ای اعلام کردند تولیدکنندگان ماشین‌آلات کشاورزی با افزایش قیمت و کاهش ارائه محصول زمینه افسارگسیختگی قیمت‌ها را فراهم کرده‌اند. نظر شما راجع به این سخنان چیست؟
مسأله گران‌فروشی نیست، بلکه واقعی‌سازی قیمت‌هاست. ما هشت سال محصول خود را به هر قیمتی که مرکز توسعه مکانیزاسیون اعلام کرد، به فروش رساندیم، اما حالا می‌گوییم نرخی که مرکز توسعه به ما تحمیل میکند بعضاً زیر قیمت تمام‌شده محصول است. این درحالی است که این مرکز طبق قانون هیچ وظیفه و نقشی در قیمت‌گذاری ندارد و تنها مرجعی که می‌تواند روی کالاها قیمت‌گذاری کند، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان است و طبق اعلام این سازمان هم ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی مشمول قیمت‌گذاری نمی‌شود و قیمت آن را کشش بازار، عرضه و تقاضا و رقابت شرکت‌های تولیدکننده تعیین میکند، مگر این‌که از ارز دولتی استفاده کنند که شامل ما نمی‌شود. مرکز توسعه مکانیزاسیون نماینده دولت است و به جای این‌که مجری قانون باشد، قانون‌شکنی کرده و برچسب گران‌فروشی هم به ما می‌زند، برای این‌که می‌خواهد آدرس غلط بدهد. ما تولیدکننده‌ایم و نه دلال. قرار بود از ما حمایت شود، نه این‌که با بی‌مهری تمام متهم به گران‌فروشی شویم.
اصرار مرکز توسعه مکانیزاسیون بر قیمت‌گذاری برای چیست؟
صریح می‌گویم اصرار مرکز توسعه مکانیزاسیون بر قیمت‌گذاری به‌خاطر منافعی است که در ساختار توزیع وجود دارد. صنعتگر و کشاورز از جیب خود هزینه می‌دهند و سود آن را بخش‌های دیگر می‌برند. کشاورزی که می‌خواهد وام بگیرد، باید از مسئولان مکانیزاسیون در شهرستان و استان تأییدیه بگیرد و طبیعتاً باید برخی را راضی هم بکند؛ البته این بخش کوچکی از این انحرافات است. ما می‌گوییم وقتی کشاورز می‌خواهد قسط و سود بانکی بدهد، ضامن بیاورد و هزار و یک خواسته بانک را برآورده کند، چرا نباید آن کالایی را که می‌خواهد انتخاب کند، در صورتی که تأیید اهلیت کشاورز برای خرید ادوات کشاورزی ربطی به مرکز توسعه مکانیزاسیون ندارد. بعد همین افراد شعار حمایت از کشاورز سر می‌دهند و آقای هاشمی هم ما را متهم به گران‌فروشی میکند. بر فرض که ایشان فرق گران‌فروشی و تورم را نمی‌دانند، اما حق ندارند تولیدکننده‌ای را که با هزار زحمت کار میکند و نمی‌گذارد کشاورز کمبود ماشین‌آلات و تجهیزات را تحمل کند، متهم کند. قیمت‌هایی که آقای هاشمی می‌گوید گران است، از سوی مرکز توسعه مکانیزاسیون مورد قبول واقع شده و در سایت آن قرار گرفته است.
در بخشی از نامه آقای هاشمی گفته‌شده انجمن اتماک سعی در غبارآلود کردن فضای تولید دارد؛ آیا چنین است؟
ما مستند داریم و براساس آن می‌گوییم نرخ کالای تولیدشده براساس شاخص هزینه تمام‌شده تولید افزایش پیدا کرده است. وقتی تمام نهاده‌های تولید مانند پیچ‌ومهره، لاستیک، فولاد و… تا بیش از ۶۰۰ درصد افزایش قیمت داشته، نمی‌توان توقع داشت که ما با همان قیمت سابق کالای خود را بفروشیم. دستگاه‌های مختلف کشاورزی نیز براساس هزینه‌های تولید از ۱۵۰ تا ۳۰۰درصد افزایش قیمت داشته‌اند. وقتی آقای هاشمی نامه می‌نویسد، باید مستنداتی را هم ضمیمه آن کند تا صحبت‌ها مستند باشد. ما وارد هیچ فضای غبارآلودی نشدیم و برعکس می‌خواهیم همه چیز شفاف باشد و به‌همین جهت از سازمان حمایت خواسته‌ایم که قیمت‌ها را در سامانه ۱۲۴ ثبت کند تا شفاف شود. بدین صورت وقتی قیمت ارز و دیگر مولفه‌های موثر در تولید پایین بیاید، ما هم باید قیمت را کاهش دهیم. ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی کالای انحصاری نیست و هر دستگاه بیش از ۱۰تولیدکننده دارد که با هم در رقابت هستند. از طرفی با توجه به این‌که کشاورزان وضعیت اقتصادی خوبی ندارد، از تولیدکننده‌ای خرید میکنند که ارزان‌تر بفروشد؛ بنابراین هیچ تولیدکننده‌ای گران‌فروشی نمی‌کند.
مقصران فعلی بروز این مشکلات چه کسانی هستند؟
متأسفانه برخی می‌خواهند فضای این بخش را هم که همیشه صنعتگر و کشاورز با هم تعامل و توافق داشتند، به‌هم بزنند. مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی هم می‌خواهد خودش قیمت را اعلام کند، در حالی‌که هیچ نقشی در این موضوع ندارد. بانک کشاورزی هم دومین مقصر این جریان است. این بانک می‌گوید مرجع من برای ارائه تسهیلات سایت مرکز توسعه مکانیزاسیون است و شما هم اگر مشکل دارید، قیمت را در سایت اصلاح کنید، در حالی‌که این اقدام از اساس غیرقانونی است و مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی هیچ مجوز قانونی برای ارائه قیمت ندارد. چندین بار هم برای اصلاح این وضعیت نامه‌نگاری کردیم، اما به‌دلیل برخی مسائل که بر اهل تعقل و خرد پوشیده نیست، حاضر نیستند اقدامی کنند. بانک کشاورزی می‌خواهد بگوید وام ۱۵درصدی به کشاورز داده و سه درصد هم یارانه میدهد، در حالی‌که اگر هزینه تمام‌شده دریافت وام را بررسی کنید، می‌بینید که بالای ۲۵درصد سود از کشاورز به بهانه‌های مختلف گرفته میشود. جالب این‌که مسیر خرید تجهیزات از کانال مرکز توسعه مکانیزاسیون و بانک کشاورزی می‌گذرد و حتی با پول نقد هم به شما تراکتورهای تولید تراکتورسازی ایران تحویل نمی‌شود، بلکه باید در صف قرار بگیرید و وام دریافت کنید که این کار خود سبب ایجاد فضای مدیریت انحصار میشود. شفاف می‌گویم که ما مخالف انحصاری و بسته‌شدن فضای تولید و نیز مخالف امضاهای طلایی هستیم.
دولت برای بهبود فضای پیش‌آمده چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟
ما نه تنها هیچ کمکی از دولت نمی‌خواهیم، بلکه می‌گوییم صنعتگر و کشاورز قیم و ولی نعمت نمی‌خواهد و همین که ما را به حال خود رها کنند، بالاترین خدمت است. تمام فرآیندهای موجود در کشور راستای تأمین منافع دولت است. تا قبل از این‌که شورای نگهبان اصلاح روش قیمت‌گذاری محصولات اساسی کشاورزی را تصویب کند، دولت از جیب کشاورز به مردم یارانه پرداخت می‌کرد. از این طرف هم صنعتگر را مجبور می‌کرد از جیب خود به کشاورز یارانه دهد، اما اکنون براساس مصوبه این شورا نرخ‌گذاری محصولات اساسی کشاورزی باید در شورایی متشکل از دولت، کشاورزان و بخش خصوصی انجام شود. قاطعانه می‌گویم اگر کشاورز محصول خود را به‌قیمت واقعی بفروشد، دیگر نیازی به تسهیلات، کمک و سوبسید نخواهد داشت و به‌راحتی نیاز خود به ماشین‌آلات کشاورزی را برطرف میکند.
در پایان چه صحبتی دارید؟
براساس داده‌های علم اقتصاد، دادن هر نوع یارانه و ارز دونرخی فسادزاست، اما حالا که بنا به مشکلات کشور دولت مجبور به این کار شده، نباید به جان تولید بیفتد و تولیدکننده داخلی را تحت فشار قرار دهد. وقتی دولت بخواهد همه چیز را به دست بگیرد، همین مشکلات هم به‌وجود می‌آید و تولیدکننده در هر بخشی سعی میکند از کیفیت کار و محصول خود کم کند یا از بخش تولید خارج شود. امیدوارم هرچه زودتر تدبیری اندیشیده شود تا ما هم بتوانیم مانند سابق بدون دغدغه به فعالیت خود ادامه دهیم.
بیشتر بخوانید:
اعلام شرایط و مدارک لازم جهت اخذ تسهیلات خرید تراکتور، ماشین آلات و ادوات کشاورزی
به ماشین آلات کشاورزی لاستیک دولتی تعلق میگیرد / قیمت لاستیک تراکتور دو برابر شده است.
جست و جو چرایی افزایش قیمت تراکتور/ماجرای تشکیل صف برای خرید تراکتور چیست؟
