غزاله معصومین
۱۴۰۴/۰۷/۲۱
در کشور ما که بخش زیادی از زمینهای کشاورزی در مناطق خشک و کمباران قرار دارند، مدیریت صحیح منابع آبی اهمیت زیادی دارد. با افزایش جمعیت و کاهش منابع آب، استفاده از روشهای سنتی دیگر پاسخگو نیست و باید به سمت سیستمهای آبیاری نوین رفت.
در سالهای اخیر، پدیدههایی مانند کاهش بارندگی، افزایش دما و خشکسالیهای مکرر، کشاورزان را با چالشهای جدی روبهرو کرده است. بسیاری از زمینها به دلیل آبیاری غیراصولی و هدررفت آب، بهرهوری پایینی دارند. در چنین شرایطی، آبیاری نوین بهعنوان راهکاری برای افزایش بهرهوری و صرفهجویی در مصرف آب اهمیت پیدا کرده است.
آبیاری قطرهای یکی از مؤثرترین شیوههای آبیاری مدرن است که در آن، آب بهصورت قطرهقطره در نزدیکی ریشهی گیاه تزریق میشود. این روش، تبخیر آب را کاهش داده و باعث میشود مواد غذایی خاک در محدوده ریشه باقی بمانند. یکی از پرکاربردترین ابزارها در این سیستم، نوار تیپ (Drip Tape) است.
نوار تیپ یک لوله پلاستیکی نازک و تخت است که پس از عبور آب، متورم شده و آب را از طریق سوراخهای ریز بهصورت یکنواخت در امتداد ردیف گیاهان پخش میکند. این روش، آبیاری را هدفمند میکند و از هدررفت منابع جلوگیری میکند. نوار تیپ بیشتر از جنس پلیاتیلن ساخته میشود و در فواصل مشخص، دارای قطرهچکان داخلی است.
نوار تیپها بر اساس ساختار و نوع خروج آب، در چند مدل مختلف تولید میشوند:
این مدل دارای یک درز جانبی است که از آن آب خارج میشود. قیمت پایینتری دارد و برای زمینهای صاف و مزارع کوچک گزینهای اقتصادی محسوب میشود. با این حال، در برابر فشار بالا مقاوم نیست.
در این نوع، بر روی مسیر خروج آب پلاکی نصب شده تا فشار و دبی آب را کنترل کند. این مدل عملکرد یکنواختتری دارد و برای زمینهای بزرگ یا شیبدار مناسبتر است.
این مدل دارای سطح مقطع تخت است و هنگام عبور آب شکل لولهای به خود میگیرد. نصب آسان و مقاومت مناسب از ویژگیهای آن است. در مزارع بزرگ و گلخانهها کاربرد زیادی دارد.
در نوار تیپهای خودتنظیم، قطرهچکانها بهصورت هوشمند فشار آب را تنظیم میکنند. در نتیجه حتی در زمینهای با شیب یا نوسان فشار، آبیاری یکنواخت انجام میشود. این مدلها دوام بالایی دارند و برای سیستمهای پیشرفتهتر توصیه میشوند.
نصب نوار تیپ ساده است، اما رعایت چند نکته ضروری است:
مزایا:
محدودیتها:
با توجه به کمبود منابع آبی، استفاده از نوار تیپ در آبیاری نوین نهتنها یک انتخاب اقتصادی بلکه یک ضرورت برای کشاورزی پایدار است. این سیستم با کاهش مصرف آب، افزایش عملکرد محصولات و کاهش هزینهها، به کشاورزان کمک میکند تا در مسیر کشاورزی هوشمند و پایدار گام بردارند.
