۱۴۰۳/۱۱/۱۵
کرمانشاه به عنوان یکی از قطبهای کشاورزی ایران، پس از انقلاب اسلامی، رشد چشمگیری در تولیدات زراعی و دامی داشته است. با جمعیتی نزدیک به ۲ میلیون نفر و اقلیم متنوع، استان بستر مناسبی برای توسعه کشاورزی دارد. طی ۴۶ سال گذشته، تعداد شهرستانها از ۵ به ۱۴ افزایش یافته و تولیدات کشاورزی استان از ۸۰۰ هزار تن به ۵.۵ میلیون تن رسیده است.
کرمانشاه با تولید محصولات نظیر نخود، گندم، ذرت، جو و کلزا از استانهای برتر کشور محسوب میشود. با وجود داشتن ۹۴۶ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی، تنها ۲۰۳ هزار هکتار آن بهصورت آبی کشت میشود. همچنین تولیدات دامی استان از ۱۲۹ هزار تن به ۵۶۷ هزار تن افزایش یافته است.
توسعه باغداری، صنایع تبدیلی و مکانیزاسیون، نقش مهمی در بهبود بهرهوری کشاورزی استان ایفا کردهاند. تجهیز اراضی به سیستمهای آبیاری تحت فشار و افزایش ضریب مکانیزاسیون از جمله اقدامات موثر استان بوده است. کرمانشاه با بهرهگیری از منابع طبیعی و تلاش کشاورزان، به یکی از قطبهای مهم تولیدات زراعی و دامی در کشور تبدیل شده است.
کرمانشاه؛ قطب کشاورزی غرب کشور با رشد چشمگیر تولیدات زراعی و دامی
کرمانشاه به عنوان یکی از قطبهای کشاورزی ایران، طی سالهای پس از انقلاب اسلامی، رشد قابلتوجهی را در تولید محصولات زراعی و دامی تجربه کرده است. تولید محصولات کشاورزی این استان در مقایسه با گذشته بیش از ۶ برابر افزایش یافته و این منطقه را به یکی از مراکز مهم تولیدات کشاورزی در کشور تبدیل کرده است.
موقعیت استراتژیک و ویژگیهای اقلیمی
استان کرمانشاه با جمعیتی نزدیک به ۲ میلیون نفر و مساحتی بالغ بر ۲۵ هزار کیلومترمربع، در غرب ایران واقع شده است. این استان از شمال با کردستان، از شرق با همدان، از جنوب با لرستان و ایلام و از غرب با عراق هممرز است. این موقعیت جغرافیایی، همراه با اقلیم متنوع شامل مناطق گرم، معتدل و سرد، بستری مناسب برای توسعه کشاورزی و دامپروری در استان فراهم کرده است.
تحولات کشاورزی در کرمانشاه
طی ۴۶ سال گذشته، کرمانشاه شاهد تحولات عمدهای در بخش کشاورزی بوده است. در سال ۱۳۵۷، تنها ۵ شهرستان در این استان وجود داشت، اما با توسعه و گسترش زیرساختهای عمرانی، تعداد شهرستانها به ۱۴ افزایش یافته که تأثیر قابلتوجهی در بهبود خدماترسانی و رشد اقتصادی داشته است.
بیش از ۱۲۰ هزار نفر در بخش کشاورزی استان فعالیت دارند و سالانه حدود ۵ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی تولید میشود. کرمانشاه بهویژه در تولید محصولاتی نظیر نخود، گندم، ذرت، جو و کلزا از استانهای برتر کشور محسوب میشود.
وضعیت منابع و چالشهای آبی
کرمانشاه با داشتن ۹۴۶ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی، یکی از قطبهای کشاورزی ایران به شمار میرود. با این حال، از مجموع ۳۷۰ هزار هکتار اراضی دارای قابلیت کشت آبی، تنها ۲۰۳ هزار هکتار آن بهصورت آبی کشت میشود. این موضوع در حالی است که استان دارای ۱۲ سد بزرگ و منابع آبی فراوانی است. عدم مدیریت صحیح منابع آبی و نبود مشوقهای کافی برای توسعه کشت آبی، موجب شده که بخش قابلتوجهی از اراضی بهصورت دیم مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
رشد چشمگیر تولیدات زراعی و دامی
به گفته علی چالهچاله، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، تولیدات زراعی استان از ۶۷۰ هزار تن در سال ۱۳۵۷ به بیش از ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تن در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است. مجموع تولیدات کشاورزی استان از ۸۰۰ هزار تن به ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسیده که نشاندهنده رشد ۶.۸ برابری است.
تولید گندم کرمانشاه نیز از ۲۷۰ هزار تن در سال ۱۳۵۷ به یک میلیون و ۸۵ هزار تن در سال زراعی گذشته رسیده است. تولید جو نیز از ۷۸ هزار تن به ۳۵۵ هزار تن افزایش یافته است. علاوه بر این، کرمانشاه با تولید یکسوم نخود کشور، رتبه نخست تولید این محصول را در اختیار دارد.
در حوزه دامپروری نیز تولیدات دامی استان از ۱۲۹ هزار تن در سال ۱۳۵۷ به ۵۶۷ هزار تن افزایش یافته که نشاندهنده رشد ۴.۳ برابری است.
توسعه باغداری و صنایع تبدیلی
تولیدات باغی کرمانشاه رشد چشمگیری داشته و از ۵ هزار تن در سال ۱۳۵۷ به ۳۵۷ هزار تن در سال ۱۴۰۳ رسیده است که نشاندهنده افزایش ۷۱ برابری تولید در این بخش است. همچنین سطح زیر کشت گلخانهها در استان، از سطحی محدود در سالهای قبل از انقلاب به ۱۲۶ هکتار افزایش یافته است.
در بخش صنایع تبدیلی و فرآوری، ظرفیت واحدهای مرتبط با کشاورزی در استان بیش از ۲ میلیون و ۶۱۲ هزار تن برآورد شده است. این توسعه در کنار افزایش سطح زیر کشت و مکانیزاسیون، نقش مهمی در بهبود بهرهوری کشاورزی استان ایفا کرده است.
گامهای بلند کرمانشاه در مسیر توسعه کشاورزی
در سالهای اخیر، کرمانشاه با سرمایهگذاری در توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، توانسته ضریب مکانیزاسیون خود را از ۰.۲۷ اسب بخار در سال ۱۳۵۷ به ۲.۳۸ اسب بخار افزایش دهد. همچنین تجهیز اراضی به سیستمهای آبیاری تحت فشار به ۱۳۲ هزار هکتار رسیده است که نقشی مهم در بهینهسازی مصرف آب و افزایش بهرهوری کشاورزی دارد.
نتیجهگیری
کرمانشاه با بهرهگیری از منابع طبیعی غنی، موقعیت جغرافیایی مناسب و تلاش کشاورزان، توانسته به یکی از قطبهای مهم تولیدات زراعی و دامی در کشور تبدیل شود. توسعه زیرساختهای کشاورزی، افزایش بهرهوری و بهبود کیفیت محصولات، چشماندازی روشن برای آینده کشاورزی این استان ترسیم کرده است.
